Zelfbouwers van 21 kluswoningen verduurzamen samen
Eind mei 2018 was er een feestelijk moment voor de zelfbouwers van 21 woningen in de Alberdingk Thijmstraat in Haarlem Oost. Nadat in januari was begonnen met het slopen van de binnenkant van de huizen, werd nu de fundering van de aanbouw gestort. Dat werd gevierd met een 1e paalborrel. De bewoners realiseren gezamenlijk een zelfbouwproject.
Mei 2018: Start gezamenlijk klusproject
Wie zijn de enthousiastelingen die gekozen hebben voor dit gezamenlijke klusproject? Michelle Smit (33) is een van hen. Samen met vriend Rob (34) koos zij er bewust voor: “Elk weekend zochten we op Funda, maar we konden geen betaalbaar huis vinden dat aan onze smaak voldeed. Met een klushuis kun je alles precies naar eigen wens maken, dus dat past bij ons. De aankondiging voor de laatste open dag lazen we een uurtje voor sluitingstijd. We sprongen nog net op tijd op de fiets om een kijkje te kunnen nemen.”
Collectieve duurzame aanpak
Ze laten straks een huurappartement van 46 m2 achter in het centrum van Haarlem en kunnen niet wachten om volgend jaar in hun droomhuis te trekken. De collectieve duurzame aanpak van het project spreekt hen aan: “Alle huizenbezitters gaan voor energielabel A en er moet nog veel uitgezocht worden. Daarom hebben we commissies ingesteld zoals een duurzaamheidscommissie, een bouwcommissie en, niet onbelangrijk, een feestcommissie, die de borrel heeft georganiseerd. Door onze vergaderingen en bijeenkomsten leren we elkaar steeds beter kennen. Er is heus weleens wat maar de onderlinge sfeer is gemoedelijk. Wat de bouwconstructie betreft, maak ik me ook geen zorgen. Mijn vriend Rob is constructeur en weet alles over zulke berekeningen.”
Een groen dakterras
Voorzitter Friso van der Linden woont op een steenworpafstand van zijn nieuwe huis. “Waar ik nu woon, ken ik mijn buren nauwelijks. Ik vind het leuk om samen dit hele proces te doorlopen en tegelijkertijd mijn buren te leren kennen. Als voorzitter zie ik het activeren van de bewoners om te participeren als mijn belangrijkste taak en dat werkt. Iedereen heeft goede ideeën en samen heb je nog meer goede ideeën.” Zorgen voor een beter milieu is voor hem meer dan alleen voor een bepaalde verwarmingsketel kiezen. “Om de kou buiten te houden, heb ik voor driedubbel glas gekozen. En ik ga een groen dakterras maken, waarvoor ik nu al plantjes kweek in mijn volkstuin. Aan de voorkant van, hopelijk, alle huizen komen geveltuintjes en als collectief bekijken we de mogelijkheden om het gedeelde achterpad te betegelen met speciale waterdoorlatende tegels om het riool te ontlasten.”
Aardgasvrij wonen
Joyce Oosterbroek (26) en haar vriend Bas (25) waren, zonder dat ze het wisten, door zijn vader ingeschreven onder het mom van ‘huren is zonde van het geld’. Na een 1e afwijzing mochten ze toch deelnemen aan het project. Joyce is erg te spreken over de gezamenlijke aanpak van het klushuizenproject. “De straat is verdeeld in 5 blokken met blokmeesters, die ook in de bouwcommissie zitten. Daarvoor wordt veel geappt. We zijn inmiddels zover in de kennismaking dat er geregeld grappen via de app worden gemaakt. Om de grappen van de zaken te scheiden, hebben we nu een extra groepsapp gemaakt. Dat is wel zo professioneel.”
Joyce heeft een passie voor duurzaamheid ontwikkeld. “Mijn zus Melissa heeft me aangestoken en wij kiezen, net als zij, voor gasvrij wonen. Dat is de toekomst. Ons huis wordt straks verwarmd én gekoeld met energie uit de lucht via een luchtwarmtepomp. Lang niet iedereen heeft meteen voor deze optie gekozen, maar ik heb het idee dat er nog meer mensen meegaan.”
De prognose voor het project is dat alle huizen eind 2018 wind- en waterdicht zijn. Daarna kan het klussen binnen in de huizen beginnen.
Najaar 2018: Vorderingen collectieve duurzame zelfbouw
De zelfbouwers hebben niet stil gezeten sinds we in mei een kijkje namen. De hele zomer zijn de bouwcommissies druk bezig geweest met het inventariseren en onderzoeken van diverse vraagstukken.
Zo ook de duurzaamheidscommissie, vertegenwoordigd door Niels Corver en voorzitter Friso van der Linden. Niels: “We hebben eerst de behoeften van de bewoners geïnventariseerd en veel onderzoek verricht, waarbij we uiteindelijk uitkwamen bij Huizenaanpak.nl. Alle 21 woningeigenaren moeten energielabel A halen en daarom hebben we door Huizenaanpak.nl een energieprestatie-adviesrapport laten opstellen. Daaruit is gebleken dat de goedkoopste manier voor ons om energielabel A te halen, is om onze huizen goed te isoleren en daarbij zonnepanelen aan te schaffen. Dit zijn ook investeringen die zich in de praktijk al hebben bewezen. Degenen die meer willen en/of meer geld te besteden hebben kunnen verder gaan met het nemen van energiebesparende maatregelen.”
Hoe bekostigen de bewoners het verduurzamen van hun huis?
“Dat is voor iedereen anders en ligt aan de persoonlijke situatie. Wij hebben gekozen voor een duurzaamheidslening van 15.000 euro. Dat is een interessante optie waarbij we tegen een zeer lage rente op langere termijn de lening terugbetalen. In ons geval worden de maandelijkse lasten met 90 euro verhoogd. Wij besteden het geleende geld onder andere aan isolatie, zonnepanelen en vloerverwarming door de hele woning. Ook gaan we, net als alle andere bewoners, koken op inductie ter voorbereiding op de toekomst. Wanneer het moment komt dat de gaskraan dichtgaat, kan de cv-ketel eenvoudig vervangen worden door een warmtepomp. Een tussenoplossing is de hybride warmtepomp, waar verschillende bewoners meteen al voor kiezen. Het mooie van de duurzaamheidslening is dat deze los staat van de hypotheek.”
Woningen wind- en waterdicht
Het project loopt qua tijdsbestek geheel volgens planning van de aannemer. Deze week is het eerste blok van vijf woningen wind- en waterdicht opgeleverd. Op korte termijn volgen de andere blokken. Friso: “Het wordt nu tijd om zelf binnen aan de slag gaan. Iedereen heeft er enorm veel zin in, want tot nu toe hebben we alleen sloopwerk kunnen doen. De sfeer onder de toekomstige buren is uitstekend. Tijdens de ledenvergaderingen hebben we goede discussies, maar met veel respect voor elkaar. Niemand is de baas, dat zijn we allemaal.”
Het aanzicht van de straat is belangrijk
“Iedereen voelt zich verantwoordelijk voor de straat en we willen gebruik maken van de subsidie om geveltuintjes aan te leggen. We hebben geen voortuinen en daarmee krijgen we meer groen in de straat en het is beter voor de afwatering.” De toekomstige buren zouden het iedereen aanraden om deel te nemen aan een groepsbouwproces. “Je moet natuurlijk een beetje geluk hebben, maar zo’n bouwproject trekt ook vanzelf gelijkgestemde mensen aan. Tot nu toe hebben we gezamenlijk meer uren gebarbecued dan geklust, maar daar komt snel verandering in. Wij zijn er klaar voor!”.
Maart 2019: Friso “Ik ga voor helemaal gasvrij!”
In december 2018 rondde de aannemer de buitenwerkzaamheden af en ontvingen de laatste bewoners de sleutel van hun nieuwe huis. Alle 21 woningen werden wind- en waterdicht opgeleverd. De hoogste tijd voor de bewoners om zelf aan de slag te gaan met de binnenkant van hun woning.
Voorzitter Friso van der Linden vertegenwoordigt de duurzaamheidscommissie en dat doet hij met verve. Hoe gaat het met de bewoners en wat is er terecht gekomen van hun wensen om een zo duurzaam mogelijke woning te bouwen?
Tijd voor ontspanning
“Van september tot december zijn er nog een aantal vergaderingen geweest, maar er was ook tijd voor ontspanning. Aangezien we nog niet in de huizen woonden, spraken we in de stad af voor een gezellige buurtborrel. Vanaf de oplevering is er door iedereen keihard gewerkt, de sloopfase is alweer voorbij en we zijn aan het opbouwen.” Ondertussen zijn er al verschillende bewoners in hun huis getrokken. “De meesten zijn verder dan ik. Helaas heb ik te kampen gehad met lekkage in de kelder en mijn dak is ook nog niet goed. Als het regent hoor je het water golven. Daardoor heb ik pas een klein deel van mijn huis kunnen isoleren.”
12 centimeter dikke isolatie
Muren en plafonds zijn voorzien van rachels en het wachten is nu op het aanbrengen van het twaalf centimeter dikke isolatiemateriaal, dat al klaarligt. Aan de achterzijde van Friso’s huis zijn alle kozijnen inmiddels voorzien van driedubbel glas. Naast isolatie geven ze een prachtig uitzicht op de Kathedrale Basiliek Sint Bavo aan de Leidsevaart. Voor de toekomst verwacht Friso dat zijn energierekening laag blijft. “Kom over een jaar nog eens terug om te zien of alle berekeningen en verwachtingen zijn uitgekomen. Daar ben ik zelf ook erg benieuwd naar. Ik heb besloten om helemaal gasvrij te gaan! Ik kies voor een elektrische boiler voor warm water en centrale verwarming. Dat is nu in gebruik duurder, maar de kosten voor gasverbruik stijgen snel.”
Zonnepanelen
Friso vertelt dat iedereen energielabel A gaat halen. “Eigenlijk blijkt het goed isoleren van vloeren, wanden en plafonds, zowel aan de binnen- als buitenkant van je huis, in combinatie met enkele zonnepanelen al voldoende te zijn om dat te halen. Maar voor de meeste bewoners is dat niet genoeg, zij gaan verder.” Op vrijwel alle daken in de straat komen zonnepanelen. “Iedereen gaat ervoor, ook mijn dak wordt helemaal vol gelegd met zonnepanelen. Wel als laatste, want het is duur om je hele huis duurzaam te krijgen.”
Tegels eruit, groen erin
Omdat veel woningen zijn uitgebouwd in de tuin, is een goede afwatering belangrijk. “Als vereniging hebben we een rioolpijp laten aanleggen, die aansluit op het openbare riool. De tegels in mijn tuin gaan eruit en worden vervangen door groen. Ook het geveltuintje aan de voorkant staat nog op mijn wensenlijstje. Maar nu eerst verder met de afwerking aan de binnenkant van mijn huis. Ik heb er zin in, zeker nu het steeds langer licht wordt.”