De schuilplaats van 'Tante Kees'
15 april is de geboorte- én sterfdag van Corrie ten Boom. Corrie en haar familie behoorden tot een groep dappere Haarlemmers die tijdens de Tweede Wereldoorlog onderduikers hielpen. Corrie ten Boom, ‘Tante Kees’, in de oorlog, is over de hele wereld bekend.
Amsterdam heeft het Anne Frank Huis en in Haarlem hebben we het Corrie ten Boomhuis. Het voormalige woonhuis van Corrie en haar familie trekt jaarlijks duizenden bezoekers van over de hele wereld. Carlo Bowler, Mandy Fourth en Gilian White hebben zojuist een bezoekje gebracht. "Wij zijn diep onder de indruk. Dit verhaal blijft actueel. Helemaal als je kijkt naar wat er nu aan de hand is in de wereld. Het lijkt wel of we niks leren van onze geschiedenis. We leven nu nog in vrijheid. Laten we hopen dat dit zo blijft."
Horlogemaker
Corrie werd geboren op 15 april 1892 in Amsterdam. Ze had 2 zussen en 2 broers. Haar vader Casper ten Boom was horlogemaker, net als haar opa. Toen de opa van Corrie overleed, verhuisde het hele gezin terug naar het ouderlijk huis van vader Casper aan de Barteljorisstraat nummer 19. Een adres dat in de oorlogstijd niet bij naam werd genoemd, maar de BéJé heette. Corrie en haar zus Betsie waren ongetrouwd en bleven bij hun vader wonen. Ze werkten mee in zijn zaak. Corrie was zelfs de 1e gediplomeerde vrouwelijke horlogemaakster van Nederland.
Klokje in de vensterbank
Toen de oorlog net was begonnen hielpen Corrie, Betsie en hun vader onderduikers op te vangen. Dit was verboden en dus gevaarlijk om te doen. Vlakbij hun huis was het stadhuis, met NSB-burgemeester Simon Plekker. En achter de woning van Corrie zat een groot politiebureau. Daarin zat de Sicherheitsdienst, een inlichtingendienst van de nazi's. Daardoor kwamen er veel Duitsers in de winkel van de familie ten Boom. Maar ook andere klanten konden Corrie en haar familie verraden. Om aan te geven wanneer het veilig was voor verzetsmensen om de winkel binnen te gaan, werd er een klokje in de vensterbank gezet. Was het niet veilig, dan stond er geen klokje.
De schuilplaats
Rond 1943 bouwden verzetsmensen een echte schuilplaats in de slaapkamer van Corrie. Er werd een 2e muur achter in haar slaapkamer gemaakt. In de ruimte tussen de 2 muren konden enkele onderduikers zich verschuilen als er een inval zou komen. De schuilplaats was te bereiken via een geheim luik in de kledingkast van Corrie.
Er werd vaak geoefend met de onderduikers. Met het indrukken van een speciale alarmknop werd het hele huis gewaarschuwd als er gevaar was. De onderduikers moesten dan binnen 1,5 minuut in de schuilplaats zijn. En natuurlijk moesten ze al hun spullen meenemen naar de schuilplaats. Want er mocht niets blijven liggen dat hen kon verraden.
Verraad
Op 28 februari 1944 werd de familie verraden door een Nederlander die zich voordeed als iemand die hulp zocht voor zijn vrouw. Er volgde een inval door de Sicherheitsdienst. Bij de inval werden Corrie, Betsie en Casper samen met 30 anderen die in het huis aanwezig waren opgepakt. In de trap tegenover Corrie haar slaapkamer vond de Sicherheitsdienst een pak voedselbonnen. Mensen die later die avond langskwam, werden ook gearresteerd. Want het was niet meer gelukt om het klokje nog snel van de vensterbank te halen.
Vader Casper overleed 10 dagen na de arrestatie in de gevangenis van Scheveningen. Corrie en Betsie werden uiteindelijk gedeporteerd naar concentratiekamp Ravensbrück. Betsie overleed op 16 december 1944. Corrie werd op 28 december 1944 door een administratieve fout vrijgelaten.
Op tijd verstopt
De 6 onderduikers die op het moment van de inval in de woning aanwezig waren, konden zich op tijd verstoppen in de geheime schuilplaats. De Sicherheitsdienst kon ze nergens vinden, maar wist zeker dat ze ergens moesten zitten. De Sicherheitsdienst hield enkele dagen de wacht in het huis van de familie. Overtuigd dat de onderduikers wel een keer tevoorschijn zouden komen.
De ontsnapping
In de schuilplaats was op een paar crackers na niks te eten of te drinken. De 6 onderduikers hebben vanaf maandagmiddag tot en met woensdagmiddag schouder aan schouder in de geheime schuilplaats moeten staan. Op woensdagmiddag zou de wacht van de Sicherheitsdienst worden overgenomen door de Haarlemse politie. Via een politieman die in het verzet zat, werden 2 betrouwbare agenten ingeroosterd. Zij zorgden ervoor dat alle 6 de onderduikers de schuilplek veilig konden verlaten.
Vergeving
Na de oorlog reisde Corrie ten Boom de wereld over om haar verhaal te vertellen. Ze noemde zichzelf ‘zwerfster van God’. Vergeving is een belangrijk onderwerp in haar leven. Corrie overleed op 15 april 1983, op haar 91e verjaardag, in Californië.
80 jaar vrijheid
Op 8 mei 2025 is het 80 jaar geleden dat Haarlem in de Tweede Wereldoorlog werd bevrijd door de geallieerden. Veel organisaties in de stad organiseren activiteiten en evenementen rondom de viering van 80 jaar vrijheid.
Op de website visithaarlem.com staan alle activiteiten en evenementen in een speciale kalender. U kunt daar ook uw eigen activiteit rondom 80 jaar vrijheid in Haarlem aanmelden.