Gedenksteen voor Händel in de Sint Bavokerk
In de Sint Bavokerk op de Grote Markt bevindt zich 1 van de beroemdste orgels ter wereld: het Christian Müller-orgel. Vroeger kwamen veel musici en grote componisten naar Haarlem om op het 29 meter hoge orgel te spelen. Zo ook Wolfgang Amadeus Mozart en Georg Friedrich Händel.
Het Christian Müller-orgel is gebouwd in een tijd dat stadsbesturen met hun kerkorgels indruk wilden maken op elkaar. De grootte van het orgel stond min of meer symbool voor de welvaart en rijkdom van een stad. Ook het Haarlemse stadsbestuur deed mee aan deze trend. Onze stad was onder andere door de textielnijverheid en bierbrouwerijen zeer welvarend. Omdat het goed ging met de economie bleef er genoeg geld over voor zaken als kunst en cultuur. Met het geld werden bijvoorbeeld grote gebouwen zoals de Bavokerk en het stadhuis op de Markt gebouwd. En het Christian Müller-orgel.
Meerdere functies
Het stadsbestuur stelde maar liefst 50.000 gulden beschikbaar om een nieuw orgel te bouwen. De opdracht werd in 1734 gegeven aan de beroemde orgelbouwer Christian Müller. Er werd voor hem een werkplaats ingericht in de Vleeshal op de Grote Markt. In 1738 was het orgel af. Vanaf dat moment kon het stadsbestuur er indruk mee maken op belangrijke gasten uit de politieke en diplomatieke wereld. Maar dat was niet het enige doel. Het orgel werd ook gebruikt in concerten voor de Haarlemmers zelf en het moest bijdragen aan het profileren van Haarlem als muziekstad. Het stadsbestuur wilde er de aandacht van beroemde musici en componisten mee trekken.
Henricus Radeker
Zo kwam het dat de toenmalige stadsorganist Henricus Radeker de eer had om Mozart en Händel te ontvangen. De componisten vonden het orgel volgens oude reisverslagen fantastisch. Ze waren diep onder de indruk van wat het instrument allemaal kon. Dat Mozart in 1766 als 10-jarige jongen op het orgel heeft gespeeld, is te zien op een plaquette dat al jaren in de Bavokerk hangt. Maar van de bezoeken van Händel was nog geen blijvende herinnering terug te vinden. De eerste keer dat hij het orgel zag, was in 1740.
Ongeluk met de koets
De van oorsprong Duitse componist besloot 10 jaar later om voor een 2e keer het voor het orgel naar Haarlem te komen. Maar zijn koets sloeg onderweg van Den Haag naar Haarlem over de kop. Hij raakte ernstig gewond. Händel kon daarom toen hij in Haarlem aankwam, niet op het orgel in de St. Bavokerk spelen. Hij overleed in 1759 zonder ooit nog een keer op het orgel te hebben gespeeld.
Geschenk uit Duitsland
De Händel Verein uit zijn geboortestad Halle wil de herinneringen van de bezoeken van Händel aan het orgel levend houden. Daarom heeft deze vereniging een plaquette met zijn naam geschonken aan de Sint Bavokerk. De gedenksteen is op 10 april 2024 onthuld. De plaquette van Mozart heeft een opknapbeurt gekregen. Beide gedenkstenen hangen nu naast de lijst met alle namen van stadsorganisten die in dienst van gemeente Haarlem op het orgel hebben gespeeld.
Stadsorgelconcerten
Tegenwoordig spelen er nog altijd beroemde organisten op het Christian Müller-orgel. En wist u dat we ook nog steeds een stadsorganist in dienst hebben? Zijn naam is Anton Pauw. Hij geeft nog regelmatig stadsorgelconcerten. Bekijk op de website van de Sint Bavokerk het programma met orgelconcerten.
